Specyfikacja i historia formatów DAT (Digital Audio Tape)
Specyfikacja formatu DAT:
- Nośnik:
- Taśma magnetyczna o szerokości 3,81 mm (1/8 cala) zamknięta w plastikowej kasecie.
- Długość taśmy umożliwia nagranie od 15 minut do 180 minut materiału.
- Technologia zapisu:
- Cyfrowy zapis danych na taśmie magnetycznej z użyciem technologii ścieżki skośnej (ang. helical scan) podobnej do tej stosowanej w magnetowidach.
- Szybkość przesuwu taśmy: 8,15 mm/s (przy standardowej prędkości).
- Jakość dźwięku:
- Próbkowanie: 32 kHz, 44,1 kHz lub 48 kHz.
- Głębia bitowa: 16-bitowa liniowa.
- Dynamika: do 96 dB.
- Brak szumów wynikających z mechanicznego zapisu.
- Interfejs:
- W pełni cyfrowy interfejs wejścia i wyjścia (np. złącza S/PDIF, AES/EBU).
- Tryby nagrywania:
- Standard Play (SP): pełna jakość dźwięku.
- Long Play (LP): podwojenie długości nagrania kosztem obniżenia jakości.
Historia formatu DAT:
- Geneza:
- Format DAT został opracowany przez firmę Sony w 1987 roku jako cyfrowy odpowiednik tradycyjnych kaset analogowych.
- Pierwotnym celem było dostarczenie wysokiej jakości formatu audio dla zastosowań profesjonalnych i konsumenckich.
- Zastosowania:
- Profesjonalne studio nagrań: Dzięki wysokiej jakości dźwięku i niezawodności DAT szybko znalazł zastosowanie w branży muzycznej i radiowej.
- Domowe nagrania: Mimo potencjału, DAT nie zdobył dużej popularności wśród użytkowników indywidualnych ze względu na wysoką cenę sprzętu i nośników.
- Czynniki wpływające na rozwój:
- DAT oferował możliwość cyfrowego kopiowania dźwięku bez strat jakości, co wzbudziło obawy przemysłu muzycznego dotyczące piractwa.
- Wprowadzenie formatu CD-R oraz innych cyfrowych nośników audio ograniczyło popularność DAT wśród użytkowników domowych.
- Zmierzch DAT:
- Na początku lat 2000 format DAT zaczął być wypierany przez nowe technologie, takie jak nagrywanie na dyskach twardych, nośnikach optycznych oraz w formatach plikowych (MP3, WAV).
- Produkcja urządzeń DAT zakończyła się w większości w latach 2010–2015.
Format zapisu danych na DAT:
- Struktura danych:
- Taśma podzielona jest na bloki danych zawierające informacje audio, kontrolne i synchronizacyjne.
- Dane audio zapisywane są w postaci zakodowanego strumienia PCM (Pulse Code Modulation).
- Korekcja błędów:
- Format DAT wykorzystuje zaawansowane mechanizmy korekcji błędów (CIRC), co zwiększa niezawodność odtwarzania.
- Kodowanie i kompresja:
- W standardowym zapisie na DAT nie stosuje się kompresji dźwięku, dzięki czemu jakość jest porównywalna z płytami CD.
Wpływ formatu DAT na współczesną technologię:
- Standard jakości audio: DAT wyznaczył nowe standardy w zakresie cyfrowego nagrywania i odtwarzania dźwięku.
- Rozwój technologii: Doświadczenia zdobyte przy projektowaniu DAT przyczyniły się do rozwoju formatów cyfrowych, takich jak MiniDisc, CD-R i DVD.
- Dziedzictwo w archiwizacji: Wiele instytucji korzystało z DAT do archiwizacji nagrań, co dziś wymaga konwersji danych do bardziej współczesnych formatów cyfrowych.
Oto lista producentów urządzeń audio DAT oraz przykładowe modele:
1. Sony
- Sony jako wynalazca formatu DAT dominował na rynku urządzeń tego typu, oferując zarówno sprzęt konsumencki, jak i profesjonalny.
- Przykładowe modele:
- Konsumenckie:
- Sony DTC-1000ES (pierwszy odtwarzacz DAT, 1987 r.)
- Sony DTC-55ES
- Sony DTC-700
- Sony DTC-A8
- Profesjonalne:
- Sony PCM-7040 (używany w studiach nagraniowych i archiwizacji)
- Sony PCM-R500
- Sony PCM-2500
- Konsumenckie:
2. Panasonic (Technics)
- Panasonic i jego marka Technics koncentrowały się głównie na rynku profesjonalnym i półprofesjonalnym.
- Przykładowe modele:
- Konsumenckie: Panasonic SV-3700
- Profesjonalne: Panasonic SV-3800 (bardzo popularny w branży radiowej)
- Studyjne: Panasonic SV-4100
3. Tascam (oddział TEAC)
- Tascam produkował urządzenia DAT przeznaczone głównie dla profesjonalistów z branży muzycznej i radiowej.
- Przykładowe modele:
- Tascam DA-20
- Tascam DA-30
- Tascam DA-40
- Tascam DA-98 (wielokanałowe urządzenie DAT dla studiów nagraniowych)
4. Pioneer
- Pioneer był aktywny w segmencie konsumenckim, tworząc odtwarzacze DAT o eleganckim wzornictwie i dobrej jakości dźwięku.
- Przykładowe modele:
- Pioneer D-07
- Pioneer D-05
- Pioneer D-9601
5. Aiwa
- Aiwa, znana z przystępnych cen, produkowała sprzęt DAT skierowany do użytkowników domowych.
- Przykładowe modele:
- Aiwa XD-S1100
- Aiwa XD-001
- Aiwa HD-S1
6. Fostex
- Fostex specjalizował się w profesjonalnych urządzeniach DAT dla studiów nagraniowych i sektora filmowego.
- Przykładowe modele:
- Fostex D-5
- Fostex D-10
- Fostex PD-4 (przenośny rejestrator DAT, popularny w produkcji filmowej)
7. Marantz
- Marantz oferował wysokiej jakości odtwarzacze DAT, często używane w branży audialnej i archiwizacji.
- Przykładowe modele:
- Marantz PMD-740
- Marantz PMD-750
8. Nakamichi
- Nakamichi, znany z doskonałej jakości dźwięku, produkował ekskluzywne urządzenia DAT.
- Przykładowe modele:
- Nakamichi 1000 DAT
- Nakamichi DR-3 DAT
9. HHB
- HHB był producentem wyspecjalizowanych urządzeń DAT do zastosowań profesjonalnych, takich jak nagrania radiowe i archiwizacja.
- Przykładowe modele:
- HHB PDR-1000
- HHB PDR-2000
10. Denon
- Denon oferował zarówno urządzenia konsumenckie, jak i półprofesjonalne o wysokiej jakości dźwięku.
- Przykładowe modele:
- Denon DTR-80P (przenośny rejestrator)
- Denon DN-990R
11. Philips
- Philips produkował głównie konsumenckie urządzenia DAT, stawiając na nowoczesny design.
- Przykładowe modele:
- Philips DAT850
12. Sharp
- Sharp koncentrował się na przystępnych cenowo modelach konsumenckich.
- Przykładowe modele:
- Sharp RD-650
13. JVC
- JVC, choć mniej aktywny w segmencie DAT, również oferował kilka urządzeń.
- Przykładowe modele:
- JVC XD-Z505
Przykładowe zdjęcia

