Specyfikacja, historia i format szpuli magnetofonowej analogowej
Specyfikacja techniczna szpuli magnetofonowej analogowej
- Nośnik dźwięku: taśma magnetyczna, pokryta warstwą magnetyczną (najczęściej tlenkiem żelaza, chromu lub kobaltu).
- Szerokość taśmy:
- 1/4 cala (6,35 mm) – najpopularniejszy format dla użytku domowego i profesjonalnego.
- 1/2 cala, 1 cal, 2 cale – stosowane w profesjonalnym nagrywaniu wielościeżkowym.
- Prędkość przesuwu taśmy (w calach na sekundę, ips):
- 1 7/8 ips (4,76 cm/s) – niższa jakość, dłuższy czas nagrania (używana głównie w przenośnych magnetofonach).
- 3 3/4 ips (9,5 cm/s) – standardowa jakość dźwięku w sprzęcie domowym.
- 7 1/2 ips (19 cm/s) – wysoka jakość dźwięku.
- 15 ips (38 cm/s) – standard w studiach nagraniowych.
- 30 ips (76 cm/s) – najwyższa jakość, używana w profesjonalnych nagraniach.
- Pojemność:
- Zależna od średnicy szpuli: najczęściej 5″, 7″, 10,5″ (średnica w calach).
- Czas nagrania zależy również od grubości i prędkości przesuwu taśmy.
- Liczba ścieżek:
- Mono (1 ścieżka), Stereo (2 ścieżki), Wielościeżkowe (4, 8, 16, 24).
- Materiał szpuli: plastik lub metal, często z otworami w celu redukcji masy.
- Rodzaj nawinięcia taśmy:
- NAB (od zewnątrz do wewnątrz).
- Pancake (luzem, bez szpuli, stosowane w studiach).
Historia szpuli magnetofonowej analogowej
- Początki technologii:
- Wynalazek taśmy magnetycznej przypisuje się Niemcowi Fritzowi Pfleumerowi w 1928 roku, który zastosował cienką taśmę papierową pokrytą proszkiem magnetycznym.
- W latach 30. firma AEG we współpracy z BASF wprowadziła magnetofon o nazwie Magnetophon, oparty na taśmie magnetycznej z tworzywa sztucznego.
- Rozwój w latach 40. i 50.:
- Podczas II wojny światowej technologia była rozwijana głównie w Niemczech.
- Po wojnie Amerykanie przejęli niemieckie patenty, co przyczyniło się do rozwoju magnetofonów w USA i na świecie.
- Złota era szpul magnetofonowych (lata 50.–70.):
- Szpule stały się standardem w profesjonalnym nagrywaniu dźwięku w studiach nagraniowych.
- Używano ich do rejestrowania koncertów, programów radiowych i nagrań muzycznych.
- W sprzęcie domowym szpule oferowały wysoką jakość dźwięku w porównaniu do płyt winylowych.
- Konkurs z kasetami magnetofonowymi:
- W latach 60. i 70. na rynek weszły kasety magnetofonowe, które były bardziej kompaktowe i łatwiejsze w obsłudze.
- Magnetofony szpulowe stopniowo traciły popularność w użytku domowym, ale pozostały standardem w profesjonalnych zastosowaniach.
- Powolny spadek popularności:
- W latach 80. cyfrowe technologie, takie jak płyty CD i DAT, zaczęły wypierać analogowe nośniki.
- Do dziś szpule magnetofonowe są używane w niszowych zastosowaniach oraz przez audiofilów i entuzjastów dźwięku analogowego.
Format szpuli magnetofonowej
- Średnica szpuli:
- 5 cali (12,7 cm) – przenośne urządzenia.
- 7 cali (17,78 cm) – standard w magnetofonach domowych.
- 10,5 cala (26,67 cm) – standard profesjonalny.
- Rodzaj taśmy:
- Standardowa (grubsza, krótszy czas nagrania).
- Cienka (cieńsza, dłuższy czas nagrania, większa podatność na rozciąganie).
- Standardy zapisu:
- IEC (International Electrotechnical Commission) – określa sposób zapisu i odtwarzania.
- NAB (National Association of Broadcasters) – używany w USA.
- Sposób zapisu:
- Dźwięk mono lub stereo.
- Nagrania wielościeżkowe dla profesjonalnych zastosowań.
Zastosowania szpul magnetofonowych
- Profesjonalne:
- Nagrywanie i miksowanie muzyki w studiach nagraniowych.
- Archiwizacja dźwięku, np. nagrań radiowych, koncertów, audycji.
- Amatorskie:
- Używane przez audiofilów do rejestrowania muzyki z wysoką jakością.
- Film i telewizja:
- Synchronizacja dźwięku z obrazem w czasach przed cyfryzacją.
- Współczesne zastosowania:
- Niszowe grupy entuzjastów, kolekcjonerów i artystów poszukujących analogowego brzmienia.
Szpule magnetofonowe pozostają ważnym symbolem analogowej technologii, cenionym za ciepłe i naturalne brzmienie, które wciąż inspiruje współczesnych twórców muzycznych.
W świecie magnetofonów szpulowych (tzw. „szpulowców”) audio przez lata utrwalił się zestaw standardowych prędkości przesuwu taśmy, wyrażanych w calach na sekundę (ips – inches per second). Każdej prędkości w ips odpowiada określona prędkość w centymetrach na sekundę (cm/s). Oto najczęściej spotykane nominalne prędkości:
- 15/16 ips – 0,9375 cala/s
≈ 2,38 cm/s - 1 7/8 ips – 1,875 cala/s
≈ 4,76 cm/s
(spotykana również w magnetofonach kasetowych, choć w szpulowych zdecydowanie rzadziej) - 3 3/4 ips – 3,75 cala/s
≈ 9,52 cm/s
(często używana w sprzęcie konsumenckim) - 7 1/2 ips – 7,5 cala/s
≈ 19,05 cm/s
(popularna prędkość w wyższej klasy urządzeniach domowych i półprofesjonalnych) - 15 ips – 15 cali/s
≈ 38,10 cm/s
(standard studyjny w profesjonalnych magnetofonach szpulowych) - 30 ips – 30 cali/s
≈ 76,20 cm/s
(wysoko-profesjonalna prędkość stosowana przy nagraniach studyjnych o najwyższej jakości)
Uwagi:
- W praktyce większość magnetofonów szpulowych spotykanych w użytku domowym oferowała głównie 3 3/4 ips oraz 7 1/2 ips, ewentualnie 1 7/8 ips w niektórych modelach.
- Modele półprofesjonalne i profesjonalne zazwyczaj pozwalają na prędkości 7 1/2 ips, 15 ips, a niekiedy 30 ips.
- Najwolniejsza prędkość 15/16 ips (2,38 cm/s) wykorzystywana bywała głównie do rejestracji dłuższych materiałów mówionych (np. w systemach do archiwizacji głosu, dictaphone) kosztem jakości brzmienia.
Powyższe wartości to standardy „nominalne” – faktyczna prędkość taśmy może w praktyce podlegać nieznacznym odchyłkom zależnym od stanu i kalibracji magnetofonu.